پورتال رابطي يكپارچه بر پايه وب، براي دسترسي به محتوا، خدمات الكترونيكي، سيستم ها و نرم افزارهاي سازمان است. لزوم پاسخگويي به تغييرات ناشي از الكترونيكي شدن نحوه ارائه خدمات سازماني، پورتال ها را به تنها نقطه ورود و دسترسي به اطلاعات ارائه شده سازمان و تنها دريچه ارائه خدمات الكترونيكي به مشتريان، شركاي تجاري، كارمندان و ... بر روي اينترنت تبديل كرده است.

يك سازمان مجموعه متنوعي از كاربران دارد كه از جمله آنها مي توان به مشتريان، شركا، كارمندان اشاره كرد. همه اين كاربران علاقه مندند از اطلاعات و خدمات آن سازمان استفاده كنند. كاملا آشكار است كه هر كدام از آنها نيازهاي خاص و اغلب متفاوتي دارد. براي پاسخگويي به اين تنوع، انواع مختلف پورتال ايجاد شده و مورد استفاده قرار مي گيرد. به طور كلي بر حسب چگونگي پاسخگويي به نيازهاي كاربران، پورتال ها را مي توان در چهار گروه زير دسته بندي كرد:

(Business to Customer Portal (B2C

اين نوع از پورتال با سيستمهاي CRM [1] مرتبط بوده و دسترسي مستقيم مصرف كننده را به مجموعه وسيعي از اطلاعات و خدمات فراهم مي كند – براي مثال، اطلاعاتي مانند "راهنماي استفاده از محصولات" و "وضعيت سفارش مشتري " در خريد هاي خود و همچنين امكانات ارتباطي كاربر با بخش پشتيباني مشتريان در اين پورتال ها پيش بيني مي شود. مانند هر پورتال ديگري، يك پورتال B2C معمولا در قد و قواره اي ارائه مي شود كه نيازهاي مشتريان خود را پاسخ دهد.

(Business to Business Portal (B2B

نوع ديگر پورتال در زنجيره مديريت منابع شكل مي يابد. در اين نوع پورتال اطلاعات لازم براي توليد كنندگان،تهيه كنندگان، نمايندگي ها و همچنين توزيع كنندگان، به گونه اي مناسب و دسته بندي شده جمع آوري و در اختيار آنان قرار مي گيرد. نمونه عمومي پورتال B2B - براي مثال، يك شريك تجاري را قادر مي كند تا به بخشهايي از اطلاعات و امكانات مانند سفارش خريد و صدور فاكتور دسترسي داشته و از امكانات اين بخشها استفاده كند. به هم پيوستن برنامه هاي كاربردي يكي از پيشنيازهاي لازم براي يكپارچه سازي محيط هاي تجاري در بستري واحد و ايجاد محيط مجازي لازم براي كسب و كار است. محيطي كه در آن امكان تهيه كالا يا خدمات، صدور صورت حساب خريد و فروش، دسترسي به اطلاعات توليد و ديگر امكانات مرتبط با نيازها فراهم مي ايد.

B2E

اين پورتال ها كه اغلب با عنوان پورتال هاي اينترانتي شناخته مي شوند معمولا به منظور تجميع، انتشار و به اشتراك گذاري اطلاعات و خدمات به پرسنل يك سازمان ايجاد مي شوند. B2E ها به دو دسته اصلي تقسيم مي شوند:

• پورتالهاي كاركنان كه امكان دسترسي به محتويات به هم پيوسته اي مانند اخبار شركت، اطلاعات سخت افزاري و نرم افزاري، موتور جستجو و منابع فني و گزارشها را در اختيار مي گذارد. اطلاعات اين نوع پورتال معمولا در دسترس همه كاركنان يك سازمان قرار مي گيرد. اين پورتال كاركنان و شاغلين يك سازمان را قادر مي كند تا از طريق گپ و گروههاي گفتگو با يكديگر در تماس بوده و با يكديگر همكاري كنند. عموما، اين پورتال ها امكاناتي نظير ثبت نام در يك كلاس و يا يك اردو را نيز در اختيار كاربر خود قرار مي دهند. به علاوه كاربران اين پورتال معمولا مي توانند اطلاعات شخصي خود مانند نام و كلمه عبور را تغيير دهند.
• Knowledge worker portal كه با يك يا مجموعه اهداف مشخص مثلا فروش يك محصول ايجاد مي گردد. اين پورتال ها مجموعه اي از محتويات را به منظور پشتيباني از فرآيند يا فرآيندهاي مشخصي در اختيار مي گذارند. براي مثال يك برنامه تكنسين خودكار ممكن است نيازمند منابعي از برنامه هاي كاربردي ديگر مثلا برنامه هاي تعمير و نگهداري باشد تا بتواند اطلاعات لازم در زمينه تاريخچه بازبيني و تعمير، زمان بندي تجهيز و يا قطعات و لوازم مورد نياز براي تعمير آن را كسب كند.

پورتال هاي عمومي ( Mega Or Public Portal )

اين پورتال ها با عنوان پورتال هاي اينترنتي شناخته مي شوند و مهمترين ويژگي آنها فراواني مخاطبانشان است. اين نوع از پورتال ها نيز در دو گروه دسته بندي مي شوند:

• پورتال هاي عمومي كه تمامي كاربران اينترنت را مخاطب قرار مي دهند (براي مثال Yahoo ، Excite، Google و مانند آن)
• پورتال هاي خاص ( صنعتي، بازرگاني، خدماتي ) كه به آنها پورتال هاي عمودي نيز گفته شده و مخاطبان محدود و مشخصي دارند ( مانند پورتال هاي بانكها، سازمانهاي دولتي، وزارتخانه ها و ... )

بايد توجه داشت كه يك پورتال مي تواند از پيوند انواع پورتال هاي ديگر ايجاد شود. به علاوه همانطور كه يك سازمان كاربران متنوعي دارد، مي تواند ( و گاهي نيز لازم است ) كه پورتال هاي مختلفي براي پشتيباني از نيازهاي آنان داشته باشد.

اما در جايي ديگر آقاي توماج فريدوني در اي تي ايران دسته بندي ها را اين گونه تحليل كرده و در نتيجه ، پورتال را موضوعي واحد بيان كرده اند :

اكثرا گمان مي برند كه وب پورتال ها به دو دسته عمومي و تخصصي تقسيم بندي مي شوند كه پورتال هاي عمومي ارائه كننده خدمات عمومي و كلي هستند و پورتال هاي تخصصي ارائه دهنده سرويس ها و مطالب تخصصي كه نمي تواند بيشتر از يك موضوع اصلي باشد هستند.

از همين رو در بسياري از موارد دسته بندي پورتال ها را با اصطلاح عمودي (Vertical) و افقي (Horizontal) انجام مي دهند، البته از نظر من اين دسته بندي چندان صحيح و كامل نيست و ممكن است باعث اشتباهاتي در باب تشخيص پورتال شود.

همچنين بعضي معتقد اند پورتال به دو دسته ديگر با اصطلاح كاربردي و اطلاعاتي نيز تقسيم مي شود. كه البته اين طرز فكر كاملا اشتباه ست چرا كه خاصيت اصلي پورتال ارائه سرويس و اطلاعات در كنار هم است. در صورتي كه وب پورتال را غير از اين تقسيم بندي كنيم در حال بررسي وب سايت هستيم نه پورتال!

از طرف ديگرعده اي بيان مي كنند پورتال ها چهار دسته كلي تقسيم مي شوند كه عبارتند از:

• Business to Customer Portal (B2C)
• Business to Business Portal (B2B)
• B2E
• Public Portal

در اين دسته بندي پورتالB2C تنها خاصيت خريد و فروش بين شركت ها و كاربران را دارد؛

B2E خود به دسته "پورتال كاركنان" با امكان دسترسي به يك سري اطلاعات به هم پيوسته را فراهم مي كند و در دسته ديگر" worker portal” كه با يك يا مجموعه اهداف مشخص مثلا فروش يك محصول ايجاد مي گردد

و در نهايت پورتال هاي عمومي كه به دو دسته " Horizontal " هستند ( مشابه ياهو) و دسته " Vertical " تقسيم مي شوند. در اين تعريف پورتال هاي عمودي را مي توان پورتال هاي سازماني دانست.

در چنين دسته بندي عملا يك خاصيت را چند بار تعريف كرده ايم در صورتي كه مي توانستيم دسته بندي مختصر تر و به مراتب مفيد تري داشته باشيم!

نظر شما چيست؟آيا با توجه به تعاريف بالا سير موضوعات فرد جز وظايف يك وب پورتال است؟ قطعا جواب منفي خواهد بود چرا كه همانطور كه گفته شد وب پورتال ها اساسا دروازه ورود كاربران به حيطه وب هستند و در حال حاضر براي يك موضوع واحد تا اين حد محتويات با فرمت هاي گوناگون وجود ندارد كه براي دسترسي به آنها نياز به يك خط دهنده و طبقه بندي كننده اطلاعات داشته باشيم.

از طرف ديگر گفتيم كه اصلي ترين آيتمي كه دليل اثبات وجود يك وب پورتال است ارائه همزمان خدمات و محتويات به صورت يكجاست.

پيرو موراد ذكر شده بالا متوجه مي شويم كه پورتال هاي سازماني نيز وجود خارجي ندارند .

منظور از معماري پورتال تعريف و توجيه پروژه در يك چهارچوب خاص به دسته هاي

• نوع برنامه نويسي
• نوع مديريت پروژه
• نوع طرح توجيه اقتصادي
• نوع طرح توجيه اقتصادي

و ساير گزينه هاي موثر در تشكيل و تهيه مي باشد.

ضرورت تعريف معماري در پورتال ها را مي توان پيشگيري از بروز اشتباهات احتمالي؛ تامين امنيت بالا، صرفه جويي هاي بسزا در هزينه ها و مانند اين دانست.

بعضا بسياري گمان مي كنند معماري پورتال ها يك كليشه است كه در هر زمان و براي هر پروژه اي به يك نحوه اجرا مي شود در صورتي كه تصور صحيح مي بايست معماري را براي هر پورتال بنا بر خاصيت هاي زماني، موقعيتي، فرهنگي و ريالي ؛ با در نظر گرفتن ملزومات تعريف كند.

درواقع با چنين شرايطي معماري پورتال را مي توان Presentation پروژه پورتال دانست كه اطلاعات جامعي و اصلي را در باره چگونگي تهيه ، راه اندازي و نگهداري پورتال به ما مي دهد و همگي تاثير گرفته از ويژگي هاي پورتال هستند كه در بخش هاي قبلي در مورد آن صحبت شد.

اين presentation را مي توان به دو دسته كلي تقسيم كنيم:

• كاربري و مديريت ما و پورتال
• كاربري و مديريت مشتري ما و پورتال

نكته حايز اهميت اينجاست كه نوع مديريت پروژه و استاندارد هاي به كارگرفته شده ستون هاي پورتال ها تلقي مي گردند و اين استاندارد ها دائما در تعامل با يكديگر اند و در صورت نقض قوانين هر يك خسارات جبران ناپذيري به خود و ساير ستون هاي پروژه و در نهايت كل پروژه وارد مي كنند.

نويسنده: سولماز اوجاقي

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: